Beschermende- en risicofactoren van problematisch gedrag

Doel van dit onderzoeksthema is om na te gaan op welke wijze kinderen en jongeren het beste geholpen kunnen worden zodat ze in de toekomst niet (weer) in aanraking komen met politie of justitie. Onderstaand bijbehorende projecten.

Onderzoeksprojecten

De Houvast-methodiek: Op weg naar een gelijkwaardige relatie van ouders in de jeugdzorg

• Looptijd: 2014 - heden
• Onderzoekers: Nienke Smulders, Erna Hooghiemstra, Geert Klasens
• Gefinancierd door: ZonMw

Binnen de jeugdzorg komt het met enige regelmaat voor dat er conflictsituaties tussen ouders en professionals ontstaan. Dit kan de zorg voor jeugdigen en hun gezin aanzienlijk in de weg staan. Stichting de Noodkreetheeft daarom samen met ouders de Houvast-methodiek ontwikkeld. Doel van dit project is om te onderzoeken of de Houvast-methodiek bijdraagt aan een gelijkwaardigere relatie tussen ouders (die zijn vastgelopen in de jeugdzorg) en jeugdprofessionals. Ook willen we meer te weten komen over werkzame factoren van de Houvast-methodiek.

'Sociale steun': werkzame factoren voor hulpverleners om jeugdigen en gezinnen te helpen gebruik te maken van hun eigen sociale netwerk

• Looptijd: 2014 - heden
• Begeleiders: Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University), Prof. dr. Ien van de Goor (Tilburg University), Dr. Jolanda Mathijssen (Tilburg University)
• Gefinancierd door: Kompaan en De Bocht
• Publicatie: Van Driel, M., Mathijssen, J., Van de Goor, I., & Van Nieuwenhuizen, Ch. (2014). Pak het samen op! Steun in sociale netwerken. Kind & Adolescent Praktijk, 13(4), 158-165, doi: 10.1007/s12454-014-0046-4.

Steeds vaker wordt het gezin van de jeugdige en andere personen in zijn of haar omgeving betrokken bij de hulpverlening. Dat is niet altijd eenvoudig. In dit onderzoek zijn verschillende vragen van hulpverleners onderzocht, zoals: 'Hoe pak je dat aan?', 'Hoe te handelen wanneer ouders, familie, buren niet willen bijdragen?' en 'Wat kan de rol zijn van bijvoorbeeld een (sport)school?'.

'Trajectbegeleiding verbinden met Multi Systeem Therapie': samen werken aan mogelijkheden

• Looptijd: afgerond in 2012
• Onderzoekers: Hanneke van Gestel, Jaap van Weeghel, Chijs van Nieuwenhuizen
• Gefinancierd door: START Foundation
• Publicatie: Van Gestel, H., Van Weeghel, J., & Van Nieuwenhuizen, Ch. (2012). Trajectbegeleiding verbinden met Multi Systeem Therapie - Samen werken aan mogelijkheden (pp. 70). Eindhoven: START Foundation.

De verwachting is dat een combinatie van technieken Individual Placement and Support (IPS) en Multi Systeem Therapie (MST) maakt dat de positieve effecten van MST beter generaliseren naar de echte werk- of leeromgeving. En dat deze effecten ook op langere termijn beklijven. De methodiek zal systematisch ontwikkeld worden, toegepast en verbeterd worden en uiteindelijk overdraagbaar worden gemaakt. Daarnaast worden belemmerende en bevorderende factoren en de eerste resultaten bij de implementatie van de methodiek vastgelegd.

‘Psychische en psychiatrische problematiek bij Antilliaanse jongeren in Rotterdam’: naar een gerichte en effectieve aanpak van problemen

• Looptijd: afgerond in 2009
• Onderzoekers: Ilja Bongers, Chijs van Nieuwenhuizen
• Gefinancierd door: RIAGG Rijnmond
• Publicatie: Bongers, I.L. en Van Nieuwenhuizen, Ch. (2009). Crimineel gedrag bij Rotterdamse Antilliaanse jongeren - Een verkennende studie naar de rol van psychische en psychiatrische problematiek. Eindhoven: GGzE.

In dit onderzoek is onderzocht welke psychische en psychiatrische problemen Antilliaanse jongeren hebben. En welke psychosociale factoren van invloed zijn op de ontwikkeling van delinquent gedrag van de jongeren. Op basis van deze gegevens worden de jongeren in het juiste ontwikkelingsprofiel geclassificeerd en kan een individueel interventieplan opgesteld worden, dat toegespitst op de specifieke problemen van de jongeren.

Promotieonderzoeken

David Buitenweg: Quality of Life assessment of people with psychiatric problems in need for help. One size does not fit all.

• Looptijd: 2014 - heden
• Promotoren: Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University), Prof. dr. Hans van Oers (Tilburg University/RIVM), Prof. dr. D. van de Mheen (Erasmus MC, IVO)
• Gefinancierd door: NWO

In dit project wordt een web-based kwaliteit van leven instrument ontwikkeld, QoL-ME geheten. De QoL-ME moet een instrument worden dat gemakkelijk gebruikt kan worden bij de behandeling van patiënten. Daarnaast dient het instrument geschikt te zijn om beleidsbeslissingen over patiëntengroepen te ondersteunen. De QoL-ME wordt ontwikkeld voor drie populaties: patiënten met ernstige psychiatrische problemen, patiënten binnen de forensische psychiatrische zorg, en dak- en thuislozen.

Charlotte Barendregt: Preventie van terugval & recidive bij jongeren met ernstige psychische & psychiatrische problematiek: identificatie van een ontwikkelingsmodel uitgaande van behoeften, risico’s en beschermende factoren

• Looptijd: afgerond in 2014
• Promotor: Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University)
• Co-promotoren: Dr. Ilja Bongers (GGzE), Dr. André van der Laan (WODC – Ministerie van Veiligheid & Justitie)
• Gefinancierd door: ZonMw

Hoe komt het dat sommige jongeren meer lijken te profiteren van de behandeling en zorg die zij hebben gekregen tijdens hun opname dan anderen? Heeft dit wellicht te maken met andere wensen en behoeften van deze jongeren? Binnen dit onderzoek proberen wij een antwoord te vinden op deze vraag.

Jeroen Dewinter: Seksualiteit bij normaalbegaafde adolescente jongens met autisme: factoren die bijdragen tot ontwikkeling van seksuele gezondheid

• Looptijd: afgerond in 2016
• Promotoren: Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University), Prof. dr. Robert Vermeiren (Curium LUMC)
• Gefinancierd door: GGzE

In dit onderzoek worden jongens met ASD tussen de 15 en 18 jaar geïnterviewd over hun kennis, ervaringen en attitudes met betrekking tot seksualiteit en relaties. Deze gegevens worden vergeleken met de gegevens van hun ouders en met die van typisch-ontwikkelende jongeren. In een latere fase van het onderzoek wordt verder ingezoomd op jongeren met ASD en seksueel afwijkend gedrag.

Peter Nouwens: Onderzoek naar de risico - en protectieve factoren o.a. in de opvoeding van en in gezinnen met jongeren met een lichte verstandelijke beperking

• Looptijd: 2012 - heden
• Promotoren: Prof. dr. Petri Embregts (Tilburg University), Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University)

Dit onderzoek richt zich op de risico- en beschermende factoren van jongeren met een lichte verstandelijke beperking. Het onderzoek start met een analyse van de gegevens van deze jongeren die zich aanmelden in de gehandicaptenzorg. Retrospectief wordt er onderzoek gedaan naar relevante aspecten van de voorgeschiedenis, de gezinskenmerken en persoonlijke kenmerken van de jongeren. Met behulp van latente klasse analyse wordt onderzocht of er groepen jongeren zijn met een onderscheidbaar profiel op bepaalde kenmerken. Op basis van deze profielen wordt er verder onderzoek gedaan naar de verbetering van de hulpverlening aan deze jongeren.

Lisette Janssen-de Ruijter: Trajecten en profielen van jongeren voor, tijdens en na opname in een (forensische) jeugdpsychiatrische kliniek

• Looptijd: 2011 - heden
• Promotoren: Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University), Prof. dr. Jeroen Vermunt (Tilburg University)
• Co-promotor: Dr. Eva Mulder (Curium LUMC)
• Gefinancierd door: GGzE

In het eerste deel van dit onderzoek worden onderscheidbare profielen van adolescenten opgesteld uitgaande van psychopathologie, delictkenmerken, risicofactoren en achtergrondkenmerken. Vervolgens wordt onderzocht of deze vooraf vastgestelde cliëntprofielen gerelateerd zijn aan recidive en aan de kwaliteit van leven en het welzijn van de cliënten in hun leven na ontslag. Daarnaast worden de variabelen die van invloed zijn op de relatie tussen de cliëntprofielen en de kwaliteit van leven en welzijn na opname onderzocht. Wanneer deze relatie bekend is, wordt duidelijk welke behandelelementen bij welke jongeren van belang zijn voor een zo positief mogelijke uitkomst na ontslag.

Ed Hilterman: The assessment of risk of recidivism in juvenile delinquents

• Looptijd: 2011 - heden
• Promotor: Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University)
• Co-promotor: dr. Tonia Nicholls (University of British Columbia/Simon Fraser University)

Tussen 2005 en 2009 is in de justitie jeugdsector in Catalonië, de Structured Assessment of Violence Risk (SAVRY) geïmplementeerd. Deze implementatie had twee hoofddoelen: (1) verbetering van de taxatie van het risico op recidive en (2) (behandel)interventies baseren op relevante risicofactoren. Gedurende 2007/2008 is de gestructureerde risicotaxatie in de gehele justitiële jeugdsector doorgevoerd, sindsdien zijn er ongeveer 18.000 risicotaxaties uitgevoerd. In het onderzoek worden de verschillende fases geëvalueerd.

Alexa Rutten: Profielen van jeugdige delinquenten met een aan autisme verwante stoornis

• Looptijd: 2010 - heden
• Promotoren: Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University), Prof. dr. Robert Vermeiren (Curium LUMC)
• Gefinancierd door: GGzE

Dit promotieonderzoek heeft als doel om a) meer zicht te krijgen op het vóórkomen van aan autisme verwante stoornissen bij jeugdigen die delicten plegen, b) de bruikbaarheid van het autismescreeningsinstrument, de Autisme Quotiënt, bij de diagnostiek bij deze groep vast te stellen en c) te onderzoeken of deze jeugdigen specifieke delicten (niet) plegen.

Onderzoeksprojecten door GZ-psychologen in opleiding tot klinisch psycholoog

Karen Geerts: Kwaliteit van leven van jongeren met psychische problemen

• Looptijd: 2014 - heden
• Supervisor: Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University)

Nicole Weelen: The effect of a dynamic light scenario on the level of arousal in (forensic) psychiatric patients

• Looptijd: 2016 - heden
• Supervisor: Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University)

Jeroen Dewinter: Seksualiteit bij normaalbegaafde jongens met autisme tussen 12 en 25 jaar

• Looptijd: afgerond in 2013
• Supervisor: Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University)
• Publicatie: Dewinter, J., Vermeiren, R., Vanweesenbeeck, I., en Van Nieuwenhuizen, Ch. (2013). Autism and normative sexual development: A narrative review. Journal of Clinical Nursing

Emel Özbek: Turkse en Marokkaanse jong-volwassenen en de toegang tot de GGZ

• Looptijd: afgerond in 2013
• Supervisor: Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University)

Jeroen Kampkes: Positief leefklimaat in de forensische psychiatrie: een pilotstudie

• Looptijd: afgerond in 2015
• Supervisor: Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University)

Heidi Taubert: Klinische relevantie van de agressieregulatietraining Equip in de forensische jeugdpsychiatrie

• Looptijd: afgerond in 2010
• Supervisor: Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE/Tilburg University)